Cuộc hội ngộ của những người "sống chết vì Huế" 50 năm trước

Những ngày này, 900 cựu chiến binh thuộc Trung đoàn 271 Quân khu Trị Thiên sống khắp nơi trên cả nước đã trở về Huế, thăm lại chiến trường xưa. Cách đây 50 năm, họ là những thanh niên, học sinh yêu nước, tình nguyện gia nhập quân ngũ, anh dũng chiến đấu, góp phần làm nên chiến thắng Chiến dịch giải phóng Huế năm 1975 và giải phóng quê hương, thống nhất đất nước. Bây giờ, tuổi tác đã lớn, sức khỏe giảm sút nhưng ai cũng muốn trở lại Huế để tìm lại ký ức những năm tháng hào hùng.

Gặp lại nhau họ bùi ngùi xúc động, tình đồng chí, đồng đội vẹn nguyên như xưa. Cựu chiến binh Lê Văn Điệp, ở thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, công tác tại đơn vị C20, Đại đội trinh sát của Trung đoàn 271, Quân khu Trị Thiên gặp lại đồng đội, ông bồi hồi, xúc động: "Đồng đội thì nhiều nhưng một số đã hy sinh, một số đã qua đời, một số hiện do hoàn cảnh không liên lạc được. Mong muốn của các chú gặp lại đồng đội, gặp lại mảnh đất mình đã sống và chiến đấu ở đây và đã góp một phần nhỏ giải phóng thành phố Huế".

Đã nửa thế kỷ trôi qua, ngày trở về của những cựu chiến binh Trung đoàn 271 năm xưa càng thêm phần ý nghĩa, khi một Huế hoang tàn do chiến tranh nay đã đổi thay, phát triển. Phiên hiệu của Trung đoàn 271 đã đi vào lịch sử của quân đội với những chiến công mãi trường tồn. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Huế luôn ghi nhớ công lao của những người đã góp phần xương máu cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Cựu chiến binh Hà Định, nguyên cán bộ tham mưu Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 271 nhớ lại những ngày tham gia giải phóng Huế năm 1975: "Lúc đầu, chúng tôi nhận định phía Nam thành phố Huế là vùng rắn, nơi mà địch bảo vệ căn cứ Mỏ Tàu, nhưng cánh quân phía Nam lại thuận lợi hơn. Trong lúc đó, phía Bắc nhận định ban đầu địch sẽ sơ hở nhưng chính liên đoàn Biệt động 15 của địch cố thủ ở đồi Hòn Vượn chống trả tương đối quyết liệt. Cho nên khi anh em vấp phải khó khăn đó thì vào muộn hơn".

Ông Nguyễn Huy Ngọc, 79 tuổi, nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế), không thể quên một thời gian khó. Quê ông ở xã Hương Thái nay là phường Hương Chữ, thị xã Hương Trà. Ông theo cách mạng năm 18 tuổi, đến 20 tuổi là xã đội trưởng xã Hương Thái, phụ trách đánh địch ở vùng ven thành phố Huế. Đến năm 1971, ông được cấp trên rút về làm Chính trị viên đội biệt động trực thuộc Thành đội Huế, chuyên phụ trách quận Thành Nội.

Trong chiến dịch giải phóng Huế, đội biệt động của ông Ngọc được giao nhiệm vụ đánh mở đường đưa bộ đội tiến vào thành phố Huế. Thời điểm đó, địch tập trung quân, lập thành một phòng tuyến dày đặc ở phía tây Huế, từ Hòn Vượn đến chân núi Kim Phụng với ý đồ chặn hết tất cả các tuyến đường về Huế.

Ông Nguyễn Huy Ngọc nhớ lại: "Đêm 21/3, cấp trên lệnh là phải đánh cho được phân chi khu Hương Sơ và cầu An Hòa, chúng tôi tiếp cận về tại ga An Hòa lúc 11 giờ đêm. Khi mà tiếp cận thì tôi lấy quả đèn sáng thụt lên thấy trụ sở thì anh em tập trung bắn B40 và B41. Bắn cấp tập như vậy, tiếng súng nổ rền cả khu vực, anh em nội thành sau nói lực lượng bên ngoài đã vào nội thành rồi, nên tinh thần của anh em rất phấn khởi".

Bắt đầu từ ngày 8/3/1975, quân ta tấn công đợt một ở nông thôn, đồng bằng. Quân đoàn II đánh chiếm các cứ điểm địch trên tuyến đường 14, khu vực Mỏ Tàu, vành đai của địch bảo vệ căn cứ Phú Bài, tuyến giao thông Huế - Đà Nẵng, mở màn chiến dịch Huế - Đà Nẵng. Ở cánh Bắc, quân ta đánh sập cầu An Lỗ, cắt tuyến chi viện của địch từ Huế ra tuyến phía bắc, chiếm căn cứ Phổ Lại, huyện Phong Điền; chiếm căn cứ huyện Hương Trà...

Từ đó, quân và dân thành phố Huế nổi dậy khắp nơi, đồng loạt tiến công địch, thu nhiều thắng lợi quan trọng. Đến 5 giờ sáng ngày 21/3/1975, quân ta đồng loạt nổ súng tấn công đợt hai, giải phóng thành phố Huế.

Từ nhiều hướng, quân ta đánh vỡ tuyến phòng ngự của địch, tạo vòng vây, kẹp chặt địch ở thành phố Huế và cửa Thuận An. Cùng lúc này, quân, dân các huyện Phong Điền, Quảng Điền, Hương Trà, nổi dậy chiếm các quận lỵ, làm chủ chính quyền.

Cựu chiến binh Dương Minh Đậm, Trưởng ban liên lạc cựu chiến binh Trung đoàn 271, Quân khu Trị Thiên, Nguyên Chính trị viên Đại đội 1, Tiểu đoàn 7 chia sẻ: "Đơn vị chúng tôi, ngày 26/3/1975, trực tiếp đánh vào Đài Phát thanh truyền hình An Cựu, đánh vào Sân bay Phú Bài, đánh vào ấp 5 nơi Sở Chỉ huy của Quân đoàn 1, Quân khu 1, là đơn vị khét tiếng của địch. Đơn vị chúng tôi đã truy kích địch về cửa biển Thuận An, của biển Tư Hiền, bắt sống hơn 3.000 tù binh, thu nhiều phương tiện chiến tranh của kẻ địch và góp phần giải phóng thành phố Huế hoàn toàn đúng 12h trưa ngày 26/3/1975".

Thắng lợi giòn giã của việc giải phóng Huế đã đập tan tấm lá chắn mạnh nhất của địch ở phía Bắc, góp phần quyết định vào thắng lợi chiến dịch Huế - Đà Nẵng, tạo đà chiến thắng trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Lê Hiếu/VOV-Miền Trung