Năng lượng mới tạo động lực tăng trưởng dài hạn cho kinh tế Việt Nam

Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh khi trả lời câu hỏi của DĐDN về định hướng phát triển ngành sản xuất hydrogen, amonia xanh của Việt Nam tại cuộc họp báo Diễn đàn Kinh tế - xã hội Việt Nam 2023 với chủ đề “Tăng cường năng lực nội sinh, kiến tạo động lực cho tăng trưởng và phát triển bền vững”, ngày 17/9.

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển.

Theo ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, đối với hydro trong đó có hydrogen xanh, trong Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị ngày 11/2/2020 cũng có đề ra các định hướng, trong đó có hai nội dung quan trọng.

Thứ nhất, nghiên cứu xây dựng luật năng lượng tái tạo. Hiện nay, trong chương trình xây dựng luật của Quốc hội cũng đã có nhiệm vụ triển khai nghiên cứu nội dung này.

Thứ hai, trong Nghị quyết 55 có đề cập đến việc nghiên cứu công nghệ, xây dựng một số đề án thử nghiệm để triển khai sử dụng năng lượng hydro phù hợp với xu thế thế giới.

“Trong tháng 9, chúng tôi sẽ hoàn thành nghiên cứu báo cáo Bộ Chính trị về đánh giá 8 năm triển khai Nghị quyết 41 về ngành dầu khí. Ý tưởng xây dựng chiến lược phát triển hydrogen của Việt Nam cũng đã được đưa vào trong dự thảo”, ông Hiển nói.

Điều này có ý nghĩa rất quan trọng với ngành dầu khí vì ngành này có nhiều lợi thế bởi hydrogen phải gắn liền điện gió ngoài khơi. Do đó đề xuất xây dựng luật về năng lượng tái tạo là phù hợp.

Hiện nay, theo Nghị quyết 140 của Chính phủ để triển khai Nghị quyết 55 thì cũng đã giao cho Bộ Công Thương để nghiên cứu xây dựng đề án chiến lược phát triển hydrogen của Việt Nam, GIZ đang có một dự án tài trợ cho Việt Nam để xây dựng luận cứ chiến lược này.

Việc xây dựng luật năng lượng tái tạo đã có định hướng, chủ trương. Còn xây dựng chiến lược phát triển hydrogen ở Việt Nam cũng rất phù hợp với định hướng nêu trong Nghị quyết 55, đồng thời phù hợp với xu thế chuyển dịch năng lượng để khai thác được hết tiềm năng thế mạnh của Việt Nam trong phát triển năng lượng tái tạo.

Đặc biệt, điện gió ngoài khơi gắn với hydrogen, còn amonia gắn với các hoạt động phát triển về năng lượng tái tạo. “Tôi cho rằng, việc phát triển năng lượng mới hydrogen, amonia xanh phù hợp với định hướng của Việt Nam để tạo ra các động lực tăng trưởng dài hạn cho kinh tế Việt Nam”, ông Hiển nhấn mạnh.

Về vấn đề này, PGS.TS Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đánh giá tăng trưởng xanh là “con đường” giúp Việt Nam tránh được cách đi của tăng trưởng nâu, sau đó phải sử dụng các kết quả của kinh tế nóng để đi bồi thường cho những hệ luỵ về môi trường và xã hội.

“Như vậy, tăng trưởng xanh là cách đi ngắn nhất mà không phải dùng tiền của kinh tế để đi bồi thường cho môi trường. Chúng ta sẽ thiết kế cách đi thẳng đến các mục tiêu kinh tế bền vững, xã hội và môi trường”, ông Tuấn bày tỏ.

Để triển khai, Chính phủ cũng đã có các chiến lược phát triển theo hướng phát triển bền vững và kinh tế xanh. Việt Nam có hai chiến lược cho hai giai đoạn. Chiến lược tăng trưởng xanh giai đoạn 2011-2020 và giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trên cơ sở đó chúng ta cũng đã có kế hoạch hành động và 1/10/2021 theo quyết định 1658. Còn kế hoạch hành động tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 theo quyết định 882/2022.

Như vậy, chúng ta đã có đầy đủ các giải pháp và hướng triển khai toàn diện. Riêng phần năng lượng có nêu rất rõ là phải đạt mục tiêu chuyển dịch cơ cấu năng lượng theo hướng sử dụng nhiều hơn năng lượng tái tạo, sử dụng hiệu quả hơn tài nguyên để giảm phát thải, giảm ô nhiễm, thực hiện kinh tế tuần hoàn để đạt được các mục tiêu bền vững.

PGS.TS Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Đối với hydrogen, theo PGS.TS Bùi Quang Tuấn đã có trong nội dung các cấu phần chiến lược tăng trưởng xanh. Chúng ta đang chú trọng phát triển năng lượng tái tạo, đây là xu hướng khách quan. Hiện nay tất cả các quốc gia trên thế giới đều cam kết chuyển dịch nhanh sang năng lượng tái tạo, đa số các nước cam kết carbon trung tính vào năm 2050, có thể được hiểu phát thải ròng bằng 0 vào 2050. Việt Nam cũng theo xu hướng đó và đã có cam kết trong COP26.

Để ứng phó với biến đổi khí hậu, chúng ta phải giảm phát thải khí nhà kính trong sản xuất và tiêu dùng, đồng thời chuyển dịch cơ cấu năng lượng. Hydrogen là một xu hướng mới, các nước trong khu vực từ phát triển đến đang phát triển, từ mới nổi đến đi sau đều đặt vấn đề chuyển dịch nhanh sang những lĩnh vực mới, trong đó hydrogen đang nổi lên như một ngành công nghiệp rất có tiềm năng.

“Hiện nay đang có một cuộc chạy đua trong lĩnh vực phát triển hydrogen, đầu tư cho khoa học, đầu tư cho chuyển dịch năng lượng rất lớn”, ông Tuấn nói.

Việt Nam đang định hướng đúng khi đã có kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh, có luật bảo vệ môi trường và đề án 687 để triển khai phát triển kinh tế tuần hoàn. Đều nằm trong hướng sử dụng năng lượng theo hướng bền vững.

Bình luận về đề xuất xây dựng luật năng lượng tái tạo, PGS.TS Bùi Quang Tuấn cho rằng là phù hợp, vì luật sẽ triển khai cụ thể Nghị quyết 55 và các định hướng chiến lược tăng trưởng xanh cũng như các đề án kinh tế tuần hoàn.

Theo đánh giá của các chuyên gia năng lượng, lượng khí thải carbon trên thế giới đang ở mức gần 40 tỷ tấn/năm. Mục tiêu zero-carbon (lượng khí thải bằng 0) vào năm 2050 sẽ cần đến sự nỗ lực rất lớn của các quốc gia trong chuyển đổi năng lượng và áp dụng công nghệ giảm phát thải.

Một trong những giải pháp năng lượng mới đang được các quốc gia đầu tư phát triển là sản xuất hydrogen/amonia xanh. Đây là phương pháp sản xuất nhiên liệu thân thiện với môi trường bằng cách sử dụng điện từ các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, sinh khối… Hydro sạch có thể góp phần giảm tới 80 tỷ tấn CO2 vào năm 2050, phần lớn nhờ các ứng dụng trong công nghiệp và vận tải.

Với chiến lược phát triển năng lượng quốc gia và vị trí địa lý thuận lợi, các chuyên gia nhận định Việt Nam có điều kiện tốt để phát triển nền kinh tế hydro. Hiện nay Việt Nam đang dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về năng lượng tái tạo, trong đó tiềm năng về năng lượng gió và mặt trời là rất lớn nhờ vị trí địa lý. Trên thực tế, Việt Nam đã xây dựng nhiều nhà máy điện mặt trời và các trạm turbin gió ngoài khơi, tập trung ở khu vực Trung bộ và Nam bộ. Đây chính là các nguồn nhiên liệu đầu vào phục vụ cho sản xuất hydro.

Theo Diễn đàn doanh nghiệp