Tháo điểm nghẽn để kinh tế tư nhân phát huy thế mạnh

Trở thành trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế

Cùng với sự phát triển chung của các loại hình kinh tế, khu vực kinh tế tư nhân nước ta đã không ngừng phát triển và có đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Kinh tế tư nhân được xem là động lực tăng trưởng kinh tế với tổng số doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động khoảng 900.000, trong số đó có không ít tập đoàn lớn như Vingroup, Vinamilk, Massan, Sun Group, Vietjet, Thaco… doanh thu hàng chục nghìn tỷ đồng và đóng góp nhiều cho xã hội. Nhiều ngành công nghiệp trọng điểm như sản xuất thép, ô tô, công nghệ cao… đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của khối doanh nghiệp tư nhân.

Tại bài viết: “Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng” mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định vai trò và sự đóng góp của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế. “Từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, kém hiệu quả, với thu nhập bình quân đầu người vẻn vẹn 96 USD vào năm 1989, Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ, dự kiến cuối năm 2025, sẽ bước vào nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình cao, tương đương mức trên 5.000 USD/ người/năm”.

Từ một nền kinh tế nghèo nàn, phụ thuộc vào viện trợ quốc tế, Việt Nam đã không ngừng bứt phá mạnh mẽ để trở thành nền kinh tế lớn thứ 24 thế giới về qui mô tính theo sức mua tương đương (PPP).

Thành công này có sự đóng góp rất quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân. Nếu như trong giai đoạn đầu đổi mới, kinh tế tư nhân chỉ giữ vai trò thứ yếu, nền kinh tế chủ yếu dựa vào khu vực nhà nước và vốn đầu tư nước ngoài (FDI), thì trong hai thập niên trở lại đây, khu vực kinh tế này đã trỗi dậy mạnh mẽ, trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia. Với gần một triệu doanh nghiệp, khoảng 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội.

“Kinh tế tư nhân không chỉ giúp mở rộng sản xuất, thương mại, dịch vụ mà còn góp phần quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. Sự vươn lên mạnh mẽ của nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam không chỉ làm chủ thị trường nội địa mà còn khẳng định thương hiệu trên thị trường quốc tế. Điều này chứng tỏ rằng nếu có môi trường phát triển thuận lợi, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể vươn xa, cạnh tranh sòng phẳng với thế giới”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Cần đột phá về thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh

Chỉ rõ những điểm nghẽn khiến kinh tế tư nhân chưa phát huy được thế mạnh của mình, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, dù đóng góp ngày càng lớn, kinh tế tư nhân hiện vẫn đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển, không thể bứt phá về quy mô và năng lực cạnh tranh. Nhiều hộ kinh tế cá thể vẫn theo nếp kinh doanh cũ, thiếu động lực phát triển thành doanh nghiệp, thậm chí “không muốn lớn”.

“Phần lớn doanh nghiệp tư nhân Việt Nam thuộc nhóm doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, tiềm lực tài chính và trình độ quản trị hạn chế, thiếu sự kết nối với nhau cũng như với khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài; chưa tận dụng tốt các cơ hội mà cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại, vẫn chậm chuyển đổi số, rất ít doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), ít chú trọng đổi mới mô hình kinh doanh, đổi mới công nghệ hoặc sáng tạo sản phẩm mới. Vì vậy, rất khó nâng cao giá trị gia tăng, thúc đẩy năng lực cạnh tranh, nâng tầm giá trị doanh nghiệp và vươn tới đẳng cấp quốc tế”, Tổng Bí thư Tô Lâm cho hay.

Ngoài những hạn chế nội tại, các doanh nghiệp tư nhân còn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận nguồn lực, đặc biệt là vốn tín dụng, đất đai, tài nguyên và nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các ngành công nghệ, kỹ thuật và tài chính. Trong khi đó, một số doanh nghiệp nhà nước nắm giữ nhiều tài nguyên, đất đai, nguồn vốn, nguồn nhân lực chất lượng nhưng lại chưa khai thác hiệu quả, thậm chí còn để lãng phí.

“Kinh tế tư nhân phải là lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa nền kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh quốc gia, có trách nhiệm xã hội, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, tham gia xây dựng xã hội văn minh, hiện đại và góp phần xây dựng một Việt Nam năng động và hội nhập quốc tế. Kinh tế tư nhân cần phấn đấu trở thành lực lượng chủ lực, đi đầu trong ứng dụng công nghệ và đổi mới, sáng tạo, để đạt mục tiêu đóng góp khoảng 70% GDP vào năm 2030; cùng cả nước xây dựng nên một Việt Nam năng động, độc lập, tự chủ, tự cường và phát triển thịnh vượng.”- Tổng bí Thư Tô Lâm.

Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật còn nhiều bất cập, chồng chéo, môi trường kinh doanh nhiều trở ngại, thủ tục hành chính phức tạp, tốn nhiều thời gian, chi phí và tiềm ẩn rủi ro. Nhiều trường hợp quyền tự do kinh doanh và quyền tài sản vẫn bị xâm hại bởi sự yếu kém hoặc lạm quyền của một số cán bộ công chức trong thực thi công vụ.

Theo đại biểu Quốc hội Lý Tiết Hạnh - Bình Định, để kinh tế tư nhân phát triển cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn về thủ tục hành chính để nền kinh tế hấp thụ nhanh nguồn vốn ngay trong 6 tháng đầu năm, trong đó cần quan tâm đến các dự án đầu tư của khu vực tư nhân. Để làm được điều này, cần đánh giá sát hơn những khó khăn hiện nay của khu vực tư nhân trong nước, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực xuất khẩu, giúp họ chủ động các biện pháp chống chịu trước những biến động của thị trường thế giới và đồng thời có giải pháp hiệu quả để hỗ trợ cho doanh nghiệp trong nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận vốn để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu hàng hóa ngay trong những tháng đầu năm của năm 2025.

Đồng quan điểm này các chuyên gia cho hay, để khu vực kinh tế tư nhân phát triển lớn mạnh cần tiếp tục có những cải cách đột phá về thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh nhằm phát huy tối đa tiềm năng, trở thành động lực dẫn dắt nền kinh tế vươn ra thị trường quốc tế. Một nền kinh tế cường thịnh không thể chỉ dựa vào khu vực nhà nước hay đầu tư nước ngoài, mà phải dựa vào nội lực là khu vực tư nhân vững mạnh, đóng vai trò tiên phong trong đổi mới và phát triển đất nước.

“Muốn đạt con số 8% và hướng tới đạt 2 con số thì doanh nghiệp phải mạnh, phải lớn. Doanh nghiệp mạnh thì cần có nguồn vốn kích cầu để phát triển sản xuất, kinh doanh đạt doanh thu lớn để nộp ngân sách nhà nước. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ gặp rất nhiều khó khăn về vấn đề tiếp cận vốn ngân hàng vì lãi suất còn cao, cho nên sản xuất kinh doanh chưa đạt hiệu quả, trong khi nhiều ngân hàng lợi nhuận hàng năm cả tỷ USD. Do đó, mong muốn của người dân và doanh nghiệp được các ngân hàng chia sẻ một phần lợi nhuận bằng hình thức giảm lãi suất để cho người dân và doanh nghiệp yên tâm sản xuất, kinh doanh, để tăng trưởng doanh thu, nộp ngân sách nhà nước”- Đại biểu Quốc hội Nguyễn Duy Thanh - Cà Mau nêu ý kiến.

“Để cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển thì tín dụng phải ở mức lãi suất hợp lý và kết hợp với chính sách dự trữ bắt buộc cũng như thị trường mở để tăng trưởng tín dụng năm 2025 có thể đạt được 17-18% sẽ góp phần lớn vào tăng trưởng kinh tế trên 8%. Trong đó, chính sách tài khóa cũng phải tiếp tục giảm thuế, đặc biệt từ giờ đến cuối năm về VAT và đối với các lĩnh vực ưu tiên đầu tư phát triển về chuyển đổi số, AI, mạch, chip, bán dẫn...”- Đại biểu Quốc hội Trần Anh Tuấn - TP.Hồ Chí Minh.

Ánh Phương/VOV