Chìa khoá nào giúp Việt Nam thoát khỏi "bẫy" thu nhập trung bình?
Tăng trưởng đang có dấu hiệu “hụt hơi”
GS.TS Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân cho biết, trong hơn ba thập kỷ qua, Việt Nam đã chuyển đổi mạnh mẽ từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế định hướng thị trường. Từ nền kinh tế đóng và thay thế nhập khẩu, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế có độ mở lớn nhất và định hướng xuất khẩu trên thế giới, chuyển từ nền kinh tế thu nhập thấp dựa vào nông nghiệp sang nền kinh tế có thu nhập trung bình.
Đảng và Chính phủ Việt Nam đã đặt mục tiêu đưa đất nước trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Để đạt được mục tiêu này, nền kinh tế sẽ phải tăng trưởng với tốc độ bình quân hàng năm là 7% trong vòng 20 năm tới.
Chất lượng tăng trưởng cải thiện chậm dần đang làm giảm khả năng gia tăng thu nhập của nền kinh tế (Ảnh minh họa: KT) |
Tuy nhiên, GS. TS. Phạm Hồng Chương đặt vấn đề: “Liệu Việt Nam có thể tiếp tục tăng trưởng nhanh và bền vững, dần bước vào nhóm có thu nhập cao như: Hàn Quốc và Đài Loan đã làm được trong thời gian qua hay lại bước theo vết xe đổ của một số thị trường lân cận như Thái Lan, Malaysia, Indonesia... sau một thời gian dài vẫn loay hoay chưa thể thoát ra khỏi mức thu nhập trung bình hay rơi vào bẫy thu nhập trung bình?”.
| |
GS.TS Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân |
Thực tiễn cho thấy, một số xu hướng lớn đang định hình tương lai của Việt Nam. Đó là sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo mang đến cơ hội nâng cao khả năng cạnh tranh và tính bền vững về kinh tế, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và quy trình sản xuất, nhưng cũng đồng thời đặt ra nhiều thách thức to lớn như: Gia tăng thất nghiệp; vấn đề về hạ tầng; an toàn, an ninh thông tin; rủi ro về cạnh tranh và tụt hậu...
“Dân số Việt Nam đang già đi nhanh chóng và mức lương đang tăng lên. Thương mại toàn cầu đang suy giảm và các doanh nghiệp phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt hơn về môi trường và xã hội. Suy thoái môi trường, biến đổi khí hậu đang gia tăng. Đại dịch Covid-19, các bất ổn, xung đột chính trị tại nhiều nơi trên thế giới đang đặt ra những thách thức chưa từng có có thể làm suy yếu tiến trình hướng tới các mục tiêu phát triển”, GS.TS Phạm Hồng Chương lo ngại.
Đồng tình với quan điểm trên, GS.TS Ngô Thắng Lợi, Trường Đại học Kinh tế quốc dân cũng cho rằng, quá trình phát triển của Việt Nam cũng bộc lộ nhiều bất cập khi tăng trưởng đang có dấu hiệu “hụt hơi” theo thời gian. Biên độ tăng trưởng đang có xu hướng giảm và chưa đủ mạnh để tạo ra những đột phá trong thực hiện tiến bộ xã hội.
Chất lượng tăng trưởng cải thiện chậm dần (hiệu quả đầu tư, năng suất lao động), nhất là những năm gần đây và ở mức khá thấp so với các nước từng ở cùng thời kỳ như Việt Nam (Hàn Quốc, Nhật Bản…), làm giảm khả năng gia tăng thu nhập của nền kinh tế.
Nguyên nhân của tình trạng này có nhiều, trong đó, GS.TS. Ngô Thắng Lợi nhấn mạnh lý do mô hình phát triển theo hướng dàn đều, hướng đến nhóm người nghèo, vừa không phát huy được động lực của vùng trọng điểm, vừa chưa phát triển được vùng còn yếu kém.
“Các vùng động lực chưa đủ đòn bẩy để phát triển đột phá. Vùng chậm phát triển lại đang bế quan tỏa cảng so với các vùng khác”, GS.TS Ngô Thắng Lợi chỉ rõ.
Vượt qua thách thức để thoát bẫy thu nhập trung bình
Để đạt được các mục tiêu phát triển cao đã đề ra, GS.TS Ngô Thắng Lợi cho rằng, Việt Nam không thể không tăng trưởng nhanh, nhưng phải gắn với chất lượng tăng trưởng. Điều này đòi hỏi phải có mô hình phát triển hài hòa nhằm đạt tác động tốt nhất từ tăng trưởng cho tiến bộ xã hội. Trong đó, bệ đỡ của phát triển hài hòa chính là thể chế phát triển hài hòa.
| |
GS.TS Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân |
Theo GS. TS. Lợi, một trong những định hướng chính sách được đề xuất là phải ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng nhanh cho vùng động lực, đồng thời xây dựng chính sách kết nối vùng động lực với các vùng khác, đặc biệt là các vùng chậm phát triển để họ trực tiếp tham gia quá trình tạo thu nhập.
Đối với doanh nghiệp, ông Ngô Thắng Lợi đề xuất phải tạo ra sân chơi bình đẳng cho cả 3 loại hình doanh nghiệp, chú trọng hơn nữa chính sách cho khu vực tư nhân, đề cao vai trò của các “sếu đầu đàn”, thu hút các doanh nghiệp nhỏ và người dân vào trong quỹ đạo các doanh nghiệp lớn.
Điểm mấu chốt để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, theo GS. Trần Văn Thọ, Đại học Weseda Nhật Bản chính là cần tăng liên tục năng suất lao động. Cả tích lũy tư bản và cách tân công nghệ đều quan trọng trong quá trình chuyển từ một nước phát triển trung bình lên vị trí của nước thu nhập cao.
“Tăng trưởng đều đặn, liên tục trong năng suất lao động là yếu tố quan trọng để tránh bẫy thu nhập trung bình. Trong quá trình theo kịp các nước thu nhập cao, chuyển dịch cơ cấu (chuyển nguồn lực từ khu vực năng suất thấp đến khu vực năng suất cao) là lực đẩy quan trọng nhất để tăng năng suất và duy trì cạnh tranh quốc tế. Trong quá trình đó, cả tích lũy tư bản và tiến bộ kỹ thuật/công nghệ đều quan trọng”, GS. Trần Văn Thọ nhấn mạnh.
vov.vn
Tin mới hơn
Bão Yinxing vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 7
VTV.vn - Sáng sớm nay (8/11), bão Yinxing đã đi vào vùng biển phía Đông của khu vực Bắc Biển Đông, trở thành cơn bão số 7 trong năm 2024.
17 trường đại học của Việt Nam lọt BXH châu Á
VTV.vn - Tổ chức Quacquarelli Symonds vừa công bố kết quả Bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học châu Á 2025 (QS AUR 2025).
Miền Bắc sáng trời se lạnh, miền Trung giảm mưa
VTV.vn - Hôm nay (8/11), miền Bắc thời tiết hanh khô, sáng sớm trời se lạnh. Trong khi miền Trung giảm mưa, trời có nắng ở hầu khắp các thành phố.
"Điện là hàng hóa đặc biệt, không phải cứ dư là cất vào kho"
VTV.vn - Theo đại biểu Tạ Văn Hạ, để đảm bảo an ninh năng lượng khi nền kinh tế chỉ cần tăng trưởng 1 thì nhu cầu về điện phải tăng trưởng 1,5.
Ngày 8/11, trình Quốc hội chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy
VTV.vn - Bộ trưởng Bộ Công an sẽ trình bày trước Quốc hội Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030.
Lịch thi đấu và trực tiếp bóng đá hôm nay 7/11
VOV.VN - Lịch thi đấu và trực tiếp bóng đá hôm nay 7/11, người hâm mộ sẽ hướng sự chú ý của mình tới loạt trận tiếp theo của Europa League 2024/2025.
Xanh hóa trở thành yêu cầu cấp bách với chuỗi cung ứng dệt may, da giày
VOV.VN - Chuỗi cung ứng dệt may, da giày Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội cũng như thách thức, khi phải đáp ứng được quy định khắt khe của khách hàng trong việc "xanh hóa" sản xuất, bao gồm một số cam kết như thực hiện trách nhiệm xã hội, môi trường và cắt giảm phát thải...
Để được thanh toán chi phí thuốc trực tiếp, bệnh nhân BHYT liệu có gặp phiền hà?
VOV.VN - Mới đây Bộ Y tế ban hành Thông tư 22 quy định về thanh toán chi phí thuốc, thiết bị y tế trực tiếp cho người có thẻ BHYT đi khám chữa bệnh. Thông tư được cho là một trong những giải pháp đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) khi bệnh viện thiếu thuốc. Tuy nhiên, về phía người bệnh, họ vẫn cảm thấy nhiều nghi ngại.
Tin cũ hơn
[Xem thêm]Thời tiết hôm nay 7/11: Mưa lớn từ Quảng Ngãi đến Ninh Thuận
VOV.VN - Ngày 7/11, khu vực từ Quảng Ngãi đến Ninh Thuận có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to với lượng mưa từ 20-40mm, cục bộ có nơi trên 100mm. Từ đêm 7/11 mưa lớn có xu hướng giảm dần.
Ngày 7/11, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Điện lực (sửa đổi)
VTV.vn - Chiều 7/11, các đại biểu Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường về dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Ngày 6/11, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi)
VTV.vn - Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi) và dự án Luật "một luật sửa 4 luật".
Việt Nam nổi lên là nền kinh tế năng động tại khu vực
ANTD.VN - Duy trì mức tăng trưởng ấn tượng trong quý III-2024, Việt Nam đang nổi lên như một nền kinh tế năng động tại khu vực, được nhiều tổ chức kinh tế thế giới đánh giá cao.
Tiên phong chuyển đổi, đưa dòng điện vươn xa
Khởi đầu từ một công ty điện lực được thành lập trong bối cảnh nguồn, lưới điện và cơ sở vật chất, trang thiết bị đều cũ nát, lạc hậu và bị tàn phá bởi chiến tranh, đến nay, sau 55 năm hình thành và phát triển, Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) đã vươn mình lớn mạnh, khẳng định vị thế tiên phong trong ngành điện lực Việt Nam, không chỉ đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội mà còn bảo đảm quốc phòng, an ninh và an sinh xã hội.
Hỗ trợ trợ cộng đồng yếu thế phát triển kinh tế số
Công ty Cổ phần Nghị Lực Sống ký kết hợp tác chiến lược cùng BigHeart Multi-channel Network (MCN) với mục tiêu đồng hành hỗ trợ cộng đồng yếu thế, đặc biệt là người khuyết tật phát triển kinh tế số.
Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa, đêm và sáng trời rét
Do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường, các tỉnh Đông Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trời nhiều mây và có mưa nhỏ, đêm và sáng sớm trời rét với nhiệt độ thấp nhất 18-20 độ C, vùng núi nhiều nơi dưới 17 độ C.
Vì sao triển khai bệnh án điện tử còn chậm?
VTV.vn - Tính đến tháng 8/2024, mới chỉ có 32 bệnh viện hạng 1 triển khai bệnh án điện tử, trong khi theo yêu cầu của Bộ Y tế, hơn 130 bệnh viện cần triển...