Nông, lâm, thủy sản Việt Nam: Bứt phá ra biển lớn

2024 được coi là năm bứt phá của ngành Nông nghiệp Việt Nam với hơn 62 tỷ USD thu về trong lĩnh vực xuất khẩu nông, lâm, thủy sản.

Đây được coi là con số lớn nhất từ khi ngành Nông nghiệp có mặt hàng xuất khẩu, vượt mục tiêu Chính phủ giao trong năm 2024 (54 - 55 tỷ USD). Đặc biệt, nhiều ngành hàng xuất khẩu vượt con số 3 - 4 tỷ USD như mở rộng cửa cho nông sản Việt Nam vươn ra biển lớn.

Trái vàng, quả ngọt, hạt thơm…

Xã Vân Hòa (huyện Ba Vì) là một trong số rất ít địa phương mà người dân có nghề chăn nuôi đà điểu. Anh Phan Ngọc Tú, một hộ chăn nuôi đà điểu ở xã Vân Hòa chia sẻ, nghề này phát triển mạnh nhờ vào sự hiện diện của Trạm Nghiên cứu chăn nuôi Đà điểu Ba Vì, thuộc Trung tâm Nghiên cứu gia cầm Thụy Phương (Viện Chăn nuôi). Nhờ trạm nghiên cứu này, người dân dễ dàng tiếp cận con giống và kỹ thuật để phát triển chăn nuôi tại gia đình. Khi nghề chăn nuôi đà điểu khởi sắc, người dân Vân Hòa đã mở rộng thêm dịch vụ bán thịt, trứng và giò đà điểu ra thị trường. Hiện nay, dọc tuyến đường Tản Lĩnh - Yên Bài qua địa phận Vân Hòa đã hình thành hàng chục cửa hàng chuyên bán và giới thiệu thịt, giò đà điểu, thu hút sự chú ý của du khách.

Gia đình anh Phan Ngọc Tú đã liên kết với khoảng 10 hộ nuôi đà điểu ở xã trong khâu tiêu thụ sản phẩm. “Trung bình mỗi ngày tôi thịt 1 con đà điểu có trọng lượng từ 100kg - 150kg vừa để bán thịt, vừa để làm giò. Sản phẩm giò đà điểu mang nhãn hiệu Tú Hường của gia đình tôi đã tham gia đánh giá, phân hạng và được chứng nhận sản phẩm OCOP” - anh Tú chia sẻ.

Không chỉ có lợi thế chăn nuôi đà điểu, nhắc tới Ba Vì là nhắc tới nghề chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa bò thành các sản phẩm sữa tươi, sữa chua, bánh sữa... Chị Phạm Thị Thanh Huyền, Giám đốc Công ty cổ phần Sữa Chị Vàng (xã Tản Lĩnh) chia sẻ: “Tiềm năng chăn nuôi bò sữa ở Ba Vì, đặc biệt là tại các xã miền núi như Yên Bài, Vân Hòa, Tản Lĩnh là rất lớn, nhưng việc tiêu thụ sữa bò lại gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, tôi quyết tâm theo đuổi lĩnh vực chế biến sữa để phát triển bền vững hơn”. Hiện nay, mỗi ngày Công ty cổ phần Sữa Chị Vàng thu mua từ 5 - 6 tấn sữa tươi của hơn 100 hộ dân trong xã Tản Lĩnh để chế biến hơn 20 loại sản phẩm. Đến nay, đã có 20 sản phẩm của Công ty tham gia đánh giá, phân hạng và được chứng nhận OCOP.

Tại xã Ba Vì, nơi có hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc Dao, người dân đã tận dụng kinh nghiệm trồng, thu hái và chế biến dược liệu để phát triển các sản phẩm OCOP. Lương y Lý Thị Bích Phượng và Lý Thị Bích Huệ đã khuyến khích cộng đồng người Dao cùng chung tay thành lập Hợp tác xã Thảo dược Dân tộc Dao Phượng Huệ. Hợp tác xã đã thành công trong việc phát triển và bào chế 4 loại trà đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, gồm: Trà thìa canh, trà cà gai leo, trà lá khôi, trà dây gắm... Tại xã Ba Trại, nơi diện tích sản xuất nông nghiệp chủ yếu là cây chè, người dân đã phát triển sản phẩm OCOP chè búp khô...

Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì Nguyễn Giáp Đông cho biết, Ba Vì có điều kiện tự nhiên rất thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, đặc biệt là ở 7 xã miền núi có đất đai rộng, khí hậu mát mẻ. Những năm qua, huyện Ba Vì đã đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, đặc biệt là xây dựng thương hiệu cho nhiều sản phẩm OCOP địa phương. Đến nay, huyện có gần 200 sản phẩm OCOP, trong đó có nhiều sản phẩm là đặc sản của Ba Vì, như mật ong hoa rừng, tinh bột nghệ nếp đỏ, bưởi Yên Bài, rượu mơ Tản Viên, các sản phẩm thịt - giò đà điểu, gà đồi, sữa bò, dê...

Chặng đường mới

Đánh giá về sự vươn lên của xuất khẩu nông sản Việt Nam, các chuyên gia chỉ rõ, hằng năm, thặng dư thương mại của ngành Nông nghiệp thường chiếm 65 - 72% toàn nền kinh tế. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, đây là nguồn thu, là lợi thế, tiềm năng của ngành Nông nghiệp. Hiện tại, lợi thế, tiềm năng này đang khơi thông và sẽ là nền tảng để đạt các mục tiêu năm 2025 với quy mô tỉ suất hàng hóa lớn hơn đối với nông sản Việt Nam.

Ngoài về giá trị, phân khúc thị trường đang thể hiện sự vươn lên không ngừng của nông sản Việt Nam. Xét theo vùng lãnh thổ, châu Á là thị trường xuất khẩu lớn nhất của mặt hàng này với thị phần 48,2%. Hai thị trường lớn tiếp theo là châu Mỹ và châu Âu, lần lượt là 23,7% và 11,3%. Xét thị trường theo quốc gia, năm 2024, giá trị xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng hơn 24,6%, Trung Quốc tăng hơn 11%, Nhật Bản tăng hơn 5,5%. Đây là 3 thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất ở cấp độ quốc gia của Việt Nam.

Nhìn vào sự chuyển dịch của nông sản Việt Nam cho thấy, ngành Nông nghiệp đang đi đúng hướng. Mục tiêu ngành Nông nghiệp đề ra dần được rút ngắn, nâng cao. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt mục tiêu đến năm 2025, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 50 - 51 tỷ USD và đạt 60 - 62 tỷ USD vào năm 2030. Thế nhưng, đến nay, giá trị xuất khẩu đã vượt xa mục tiêu đề ra, đạt hơn 62 tỷ USD; trong đó, giá trị thặng dư thương mại đạt hơn 6 tỷ USD.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến, kết quả này có sự đóng góp tích cực của các hiệp định thương mại tự do (FTA), mở cửa thị trường, đưa thuế quan nhiều mặt hàng xuống thấp hoặc về 0%. Song song, công tác đàm phán mở cửa thị trường, xúc tiến thương mại cũng được các bộ, ngành tích cực triển khai...

Chặng đường mới, giai đoạn mới đang tạo thời cơ mới cho nông sản Việt Nam tiếp tục tăng trưởng. Tuy nhiên, khó khăn vẫn tiềm ẩn, rất cần ngành Nông nghiệp Việt Nam nhận diện và vững vàng vượt qua. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự báo, biến động địa chính trị, xung đột quân sự, Tổng thống Donald Trump tái đắc cử... là những yếu tố đặt ra nhiều thách thức, trong đó các chính sách bảo hộ với rào cản thuế quan mức cao, quy định kỹ thuật ngày càng khắt khe; yêu cầu về phát triển xanh, bền vững đặt ra nhiều thách thức cho các quốc gia xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, trong đó có Việt Nam.

Liên quan đến vấn đề này, Tham tán Thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc Nông Đức Lai chỉ rõ, Việt Nam nằm trong nhóm 10 quốc gia (vùng lãnh thổ) có số lượng hàng hóa nông sản, thực phẩm bị cảnh báo nhiều nhất. Ông Nông Đức Lai khuyến cáo, các cơ quan chức năng của Việt Nam cần tăng cường công tác quản lý, giám sát chất lượng hàng xuất khẩu; thường xuyên cập nhật, phổ biến thông tin đến doanh nghiệp về quy định, tiêu chuẩn chất lượng, an toàn, vệ sinh thực phẩm của nước nhập khẩu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cũng thừa nhận, để tự tin hội nhập, các doanh nghiệp nước ta cần nâng cao nhận thức, năng lực thương mại điện tử, giao tiếp tốt hơn với đối tác trên mạng xã hội; tập trung kỹ cho khâu chế biến, xuất khẩu mặt hàng chất lượng cao kết hợp xây dựng vùng chế biến đạt chuẩn... “Đặc biệt, chúng ta cần có giải pháp tháo gỡ, mở thêm thị trường mới nhiều tiềm năng như các nước Hồi giáo, Trung Đông, châu Phi... Các hiệp hội ngành hàng cần giữ vai trò “đầu tàu” trong hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp” - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Cánh cửa lớn đã mở, nông sản Việt Nam đang “tỏa sáng” trên thị trường nông sản thế giới. Đây là động lực, tiếp sức mạnh mẽ cho ngành Nông nghiệp Việt Nam tiếp tục gặt hái thành công trong lĩnh vực xuất khẩu, củng cố thêm vị thế, gia tăng giá trị để vững vàng tạo thế bứt phá cưỡi sóng vượt trùng khơi...

11 mặt hàng nông sản Việt Nam tiếp tục duy trì giá trị kim ngạch xuất khẩu hơn 1 tỷ USD; 7 mặt hàng đạt hơn 3 tỷ USD. Đặc biệt, xuất khẩu rau, quả, gạo, cà phê, hạt điều, hạt tiêu đều tăng trưởng hai con số (cà phê tăng 56,9%, hồ tiêu tăng 53,3%, cao su tăng 24,6%, gạo tăng 10,6%)...

Theo hanoimoi.vn